Przedstawiciele sektora MŚP mogą otrzymać wsparcie finansowe na ochronę praw własności intelektualnej. Dotyczy to każdego przedsiębiorcy, który ma siedzibę swojej firmy na terytorium kraju członkowskiego UE i chce zarejestrować znak towarowy, wzór przemysłowy albo opatentować wynalazek. Wniosek o udział w programie można złożyć do 16 grudnia 2022 roku lub do wyczerpania środków. W puli jest aż 16 milionów euro.
Na najczęściej zadawane pytania odpowiadają pracownicy Urzędu Patentowego RP: Magdalena Klimaszewska – naczelnik, ekspert z Departamentu Znaków Towarowych, oraz Piotr Wiatrowski z Departamentu Innowacyjności i Komunikacji.
Redakcja Portalu Sieć Otwartych Innowacji: Co obejmują i jakie są koszty pozyskania ochrony własności intelektualnej?
Za co zapłacimy: Koszt ochrony uzależniony jest od jej zasięgu terytorialnego. Kluczowe jest więc zdefiniowanie przez przedsiębiorcę, na którym rynku świadczy usługi czy sprzedaje swoje towary. Więcej zapłacimy za ochronę międzynarodową czy na terenie całej Unii Europejskiej, a mniej, jeśli będzie obowiązywać tylko w Polsce. Na przykładzie znaków towarowych opłata za rejestrację przed Urzędem Patentowym RP jest dwuetapowa, pierwsza z nich to opłata zgłoszeniowa, a druga naliczana już po udzieleniu prawa ochronnego za 10-letni okres ochronny.
Ile to kosztuje: Wyobraźmy sobie, że przedsiębiorca prowadzi sklep internetowy z butami. Chce objąć ochroną swój znak towarowy, przypuśćmy, że to fantazyjny pantofel z artystycznym napisem. Jeśli chce, by znak był chroniony na rynku krajowym, to za samo zgłoszenie elektroniczne zapłaci 400 zł, a za tradycyjne (złożone w formie papierowej) 450 zł. W ramach tej kwoty, dla zgłoszonego znaku towarowego ubiega się o ochronę konkretnych towarów lub usług (w obrębie jednej klasy Klasyfikacji Nicejskiej – przynależność towaru czy usługi do danej klasy można łatwo sprawdzić korzystając z narzędzia http://tmclass.tmdn.org/ec2/) – na przykład sprzedaż butów (klasa 35). Jeśli chce rozszerzyć ochronę o kolejny obszar, np. związany z samym towarem, jakim jest obuwie (znajdujące się w klasie 25, innej niż usługa sprzedaży) – dopłaca 120 zł. Istotne jest też wskazanie w podaniu o udzielenie prawa ochronnego wszystkich towarów i usług, które chcemy sygnować zgłaszanym znakiem towarowym, późniejsze rozszerzenie wykazu nie jest możliwe. Druga opłata jest wskazywana przez organ w decyzji o udzieleniu prawa ochronnego i uzależniona jest od liczby klas towarowych/usługowych – to koszt 400 zł za każdą z klas towarowych i 90 zł za publikację.
Podsumowując, jeśli chcę zgłosić do Urzędu Patentowego RP znak towarowy dla sygnowania obuwia jako towaru (kl. 25) i usługi sprzedaży obuwia (kl. 35), za zgłoszenie zapłacę 520 zł (ewentualnie + 50 zł za zgłoszenie papierowe). Natomiast za dziesięcioletni okres ochronny znaku zgłoszonego dla dwóch klas towarowych zapłacę 890 zł.
Należy podkreślić, że ochrona znaku towarowego przyznana w procedurze przed Urzędem Patentowym RP dotyczy ochrony na terenie Polski.
SOI: Czemu służy rejestracja znaku towarowego? I jakie są korzyści takiej ochrony?
Firma, która chroni swój znak, buduje rozpoznawalność i renomę swojego produktu i jest w stanie ograniczyć straty związane z ewentualnymi naruszeniami swojego prawa np. w postaci pojawienia się podróbek. Takie przedsiębiorstwo może zastosować konkretne działania prawne, by ktoś zaprzestał naruszania jego chronionej własności przemysłowej. Z perspektywy konsumenta ochrona znaku towarowego danego przedsiębiorstwa również jest istotna. Oznacza zmniejszenie ryzyka wprowadzenia w błąd co do pochodzenia towarów. Znana marka co do zasady zwiększa szanse na lepsze wyniki sprzedaży, a co za tym idzie – większe zyski. Dotyczy to bezpieczeństwa zarówno małej, jak i średniej firmy, która na swoją rozpoznawalność mogła pracować przez wiele lat. Brak ochrony własnego znaku towarowego czy innych przedmiotów własności przemysłowej może skutkować tym, że ktoś wykorzysta niechronione przez nas rozwiązania, logo czy nazwę. Warto też pamiętać, że przedmioty własności przemysłowej, do których należy prawo do znaku towarowego mogą stanowić przedmiot obrotu, podlegać zbyciu czy udzieleniu licencji, zapewniając tym samym dochody uprawnionym z tych praw.
W bazie wiedzy projektu Sieć Otwartych Innowacji, można przeczytać więcej o wycenianiu wartości niematerialnych i prawnych oraz patentach, wzorach użytkowych i przemysłowych.
SOI: Czym jest program unijny SME Fund?
To program dotacji, którego celem jest pomoc w zakresie praw własności intelektualnej małych i średnich przedsiębiorstw. Do programu można zgłaszać się do połowy grudnia 2022 roku, ale obowiązuje zasada kto pierwszy, ten lepszy. Warto, ponieważ według statystyk Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) niewiele, bo poniżej 10 proc. mikroprzedsiębiorstw, w sposób formalny chroni swoją własność przemysłową.
Kto może skorzystać: Z programu może skorzystać każdy podmiot z sektora MŚP, który ma siedzibę na terenie Unii Europejskiej. Przedsiębiorca może uzyskać dofinansowanie w wysokości 50 lub 75 proc. na zwrot opłat urzędowych związanych ze zgłoszeniami i ochroną nowych znaków towarowych lub wzorów przemysłowych. Jeśli przedsiębiorca ubiega się o zarejestrowanie znaku towarowego lub wzoru przemysłowego na poziomie krajowym, regionalnym lub unijnym, wówczas może liczyć na zwrot w wysokości 75 proc. poniesionych kosztów. Jeśli znak towarowy lub wzór przemysłowy mają podlegać ochronie poza UE, wówczas dofinansowanie wyniesie 50 proc. dokonanych przez przedsiębiorcę opłat, podobnie będzie w przypadku zgłoszenia dot. ochrony patentowej na poziomie krajowym. Górna granica dofinansowania, jakie może uzyskać podmiot, to 1500 euro w przypadku znaków towarowych i wzorów przemysłowych oraz 750 euro w przypadku zgłoszeń wynalazków. Przyznane wsparcie otrzymuje się w formie bonu. Na dofinansowanie można liczyć tylko wtedy, jeśli zgłaszamy nowe przedmioty własności przemysłowej.
Jak to zrobić: Wchodzimy na stronę EUIPO, dostępną pod adresem https://euipo.europa.eu/ohimportal/pl/online-services/sme-fund. Za pośrednictwem strony zakładamy darmowe konto, które umożliwia złożenie wniosku o przyznanie bonu. Bony pozwalają na uzyskanie dofinansowania na ochronę znaków towarowych i wzorów przemysłowych oraz ochronę patentową wynalazków.
Jeżeli nasz wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, wówczas otrzymamy bon, dzięki któremu możliwe będzie pokrycie kosztów, które poniesiemy w toku starania się o ochronę. Co istotne, najpierw należy poczekać na otrzymanie decyzji o przyznaniu grantu a dopiero w następnej kolejności wystąpić do wybranego urzędu z wnioskiem o ochronę.
Ważne, by do składanych wniosków dołączyć dokumenty, które potwierdzają, że firma jest płatnikiem podatku w Polsce. Należy również dołączyć wyciąg z rachunku bankowego firmy, tak by EUIPO otrzymało kod BIC/SWIFT, na który przekaże dofinansowanie. Możliwe jest, by wnioskodawcę reprezentował pełnomocnik albo osoba oddelegowana z firmy do złożenia wniosku. Wtedy konieczne jest dołączenie pełnomocnictwa. Jeżeli zaś wnioskodawcą jest właściciel firmy, wówczas dodatkowe poświadczenia nie są konieczne. Wszelkie wzory dokumentów znajdują się na stronie internetowej EUIPO.
Podpowiedź: W przypadku podawania rachunku bankowego firmy zwracamy uwagę, że nazwa właściciela rachunku musi być tożsama z nazwą podmiotu wnioskującego.
SOI: W Polsce działają już podobne rozwiązania jak np. „Własność intelektualna w twojej firmie” realizowane przez Urząd Patentowy RP. Jaka jest różnica?
„Własność intelektualna w twojej firmie” działa od zeszłego roku. Przedsiębiorcy mogą skorzystać w ramach tego programu z dofinansowania na analizę dotyczącą stanu własności intelektualnej i jej ochrony w firmie wnioskującego.
Program ten funkcjonuje na wzór audytu. Pozostając przy przykładzie firmy obuwniczej, w ramach usługi wykwalifikowany specjalista, który przeprowadza wywiad z przedsiębiorcą, może sprawdzić m.in., czy dana firma ma logo, czy może zarejestrować znak towarowy oraz jak zabezpieczone są tajemnice przedsiębiorstwa. Usługa obejmuje przygotowanie raportu z wytycznymi i rekomendacjami. Na ich podstawie można wskazać, w jakich obszarach potrzebna jest ochrona własności intelektualnej i co zrobić, żeby była lepsza.
Podpowiedź: Mała i średnia firma może otrzymać dofinansowanie na pokrycie 90 proc. kosztów usługi identyfikacji własności intelektualnej, w przypadku mikroprzedsiębiorcy pułap dofinansowania wynosi aż 95 proc. Kosztem po stronie beneficjenta będzie również podatek VAT od wartości usługi.
SOI: Jak wygląda procedura pozyskania dofinansowania w ramach programu SME Fund i jaki jest najlepszy sposób by sprawnie przejść przez cały proces?
Od złożenia wniosku do otrzymania pozytywnej decyzji o przyznaniu dofinansowania mija zazwyczaj ok. 10 dni roboczych, termin ten może być krótszy.
Intencją EUIPO było stworzenie intuicyjnego narzędzia do składania wniosków. Dzięki temu każdy przedsiębiorca, który jest „sprawny cyfrowo” może je samodzielnie wypełnić. Łatwość złożenia wniosku i dopełnienia formalności pozwala na oszczędności – przedsiębiorca nie musi szukać firmy doradczej i płacić za jej wsparcie. Istotnym błędem, który można popełnić, jest niedołączenie któregoś z wymaganych dokumentów. W takiej sytuacji przedstawiciele EUIPO powinni skontaktować się z wnioskodawcą z wnioskiem o uzupełnienie braków.
W zeszłorocznej edycji funduszu SME Fund przyznano firmom sektora MŚP dofinansowania o wartości blisko 6,9 mln euro. We wszystkich 27 państwach członkowskich z pomocy skorzystało blisko 13 tys. firm.
Unijne wsparcie SME Fund w liczbach (infografika)
