Jeśli jesteś przedsiębiorcą i kupujesz innowacyjną technologię ten tekst jest dla Ciebie. Sprawdź, jak zadbać o jej ochronę patentową w kraju i za granicą.
Zakup technologii, a uzyskanie ochrony patentowej dla własności intelektualnej to dwie niezależne kwestie. Przygotowaliśmy, więc kilka wskazówek dla przedsiębiorców, którzy planują zakupić własność intelektualną i są zainteresowani jej ochroną – zarówno w kraju, jaki na arenie międzynarodowej.
Kupuję opatentowaną technologię
Przedsiębiorca, który kupuje opatentowany wynalazek musi się zgłosić do Urzędu Patentowego RP. Urząd prowadzi rejestry, które zawierają wszystkie informacje o stanie prawnym udzielonych patentów. Rejestry są jawne, a zgromadzone w nich dane są dostępne dla wszystkich zainteresowanych.
Dokonanie zmiany zapisów w rejestrze to kwestia czysto formalna. Dokonujemy ich zawsze, gdy kupujemy opatentowaną technologię. Inaczej wygląda procedura krajowa, a inaczej międzynarodowa.
Aby dokonać zmiany wpisu w krajowym rejestrze należy złożyć wniosek, który powinien zawierać nazwę i adres wnioskodawcy, numer nadany patentowi w rejestrze, wyraźnie określone, co ma ulec zmianie we wpisie, datę wniosku, podpis wnioskodawcy albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika i wykaz załączników. Do wniosku należy dołączyć pełnomocnictwo (jeżeli wnioskodawca ustanowił pełnomocnika), dowód uiszczenia należnej opłaty od wniosku (opłata od dokonania jednej zmiany wynosi 70 zł) i dokumenty uzasadniające wydanie decyzji o dokonaniu wpisu w rejestrze.
Jeśli zakupiony patent jest zarejestrowany w Europejskiej Organizacji Patentowej (EPO) w pierwszej kolejności należy złożyć wniosek o rejestrację przeniesienia praw do patentu, a następnie uiścić opłatę administracyjną (jej wysokość zależy od aktualnego wykazu opłat). Wniosek uważa się za złożony dopiero po dokonaniu wpłaty. Na samym końcu należy złożyć dokumenty potwierdzające transfer. EPO dopuszcza każdy rodzaj pisemnego dowodu przeniesienia, może to być oryginał lub kopia dokumentu transferu, a także inne oficjalne dokumenty lub wyciągi. Jedynym warunkiem jest to, że przedstawione dowody muszą oficjalnie potwierdzać fakt przeniesienia. Zmiany we wpisie w rejestrze EPO dokonujemy samodzielnie.
Kupuję opatentowaną technologię, którą chcę sprzedawać na rynkach zagranicznych
Innowacyjną technologię należy opatentować w kraju, w którym prowadzimy biznes. W Polsce patenty przyznaje Urząd Patentowy RP. W Europie Europejska Organizacja Patentowa (EPO), a na świecie Międzynarodowa Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO). Stawka za ochronę patentową zależy od rozległości terytorialnej. Im więcej krajów – tym drożej. Może się też zdarzyć, że opłaty wnosimy wyłącznie do EPO lub WIPO, a dalej są już one rozdysponowywane zgodnie z właściwymi regulacjami.
Jeśli zakupiony wynalazek został zgłoszony do krajowego urzędu, mamy tylko 12 miesięcy na to, aby wystąpić ochronę poza granicami Polski. Wyobraźmy sobie sytuację, w której przedsiębiorca kupuje prawa do wynalazku od jego twórcy, który 10 października 2020 roku wystąpił o ochronę swojej własności intelektualnej do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej. Przedsiębiorca planuje wyjść z technologią na rynki zagraniczne. Zgłoszenie o poszerzenie ochrony musi zatem złożyć przed 10 października 2021 roku. Po tym okresie właściciel wynalazku formalnie nie może wystąpić o rozszerzenie ochrony.
Aby rozszerzyć ochronę wynalazku na inne kraje można zwrócić się bezpośrednio do EPO lub WIPO. Jest to możliwe tylko, gdy zgłoszenie zostało wcześniej wniesione do Urzędu Patentowego RP.
Kupuję własność intelektualną, która jeszcze nie podlega ochronie
Jeśli kupujemy technologię, która nie została opatentowana, a jest rozwiązaniem nowatorskim na rynku, warto postarać się o uzyskanie ochrony patentowej. Pamiętajmy, że przysługuje ona jedynie nieprezentowanym jeszcze nigdy i nigdzie wynalazkom. Przykładowo, jeśli twórca technologii, choć raz ujawnił swój produkt w mediach społecznościowych, Urząd Patentowy RP ma formalną przesłankę, aby odmówić przyznania ochrony dla wynalazku.
Krajowego zgłoszenia patentowego może dokonać samodzielnie każdy przedsiębiorca. Równocześnie trzeba pamiętać, że w tym procesie kluczowa jest precyzja. Warto skorzystać z pomocy rzecznika patentowego, który doskonale zna wszystkie procedury i daje pewność, że dokumenty zostaną poprawnie złożone. Rzecznik może przygotować pakiet dokumentów. Może też je złożyć w imieniu właściciela technologii.
Ochrona patentowa zaczyna działać w dniu, w którym Urząd Patentowy formalnie potwierdzi, że właściciel wynalazku w sposób poprawny zgłosił komplet dokumentów. Ochrona patentowa nie zadziała, jeśli przedsiębiorca jedynie zaanonsuje urzędowi chęć zgłoszenia patentu.
Procedura zgłoszenia patentowego na terenie Europy wiąże się z obowiązkiem skorzystania z pomocy europejskiego rzecznika patentowego oraz zwalidowania patentu w danym kraju. Walidacja to nic innego jak uznanie ważności patentu europejskiego na terytorium jednego z wybranych krajów, do czego niezbędne jest dostarczenie specjalistycznego tłumaczenia dokumentów patentowych na język kraju, w którym chcemy uzyskać ochronę.
Niezależnie od Europejskiej Organizacji Patentowej (EPO) działa Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO). Tu procedura składa się z dwóch głównych faz. Rozpoczyna się od wniesienia zgłoszenia międzynarodowego – tzw. faza międzynarodowa, i kończy się udzieleniem patentu krajowego lub regionalnego.
Zgłoszenie międzynarodowe, składane w Urzędzie Patentowym RP jako urzędzie przyjmującym, musi być sporządzone: – w jednym z 4 języków: języku polskim, angielskim, niemieckim lub francuskim, jeżeli zgłaszający wybierze Europejski Urząd Patentowy jako Międzynarodowy Organ Poszukiwań lub – w języku polskim lub w języku angielskim, jeżeli zgłaszający wybierze Wyszehradzki Instytut Patentowy jako Międzynarodowy Organ Poszukiwań.
Zgłoszenie międzynarodowe powinno zawierać: opis, jedno lub więcej zastrzeżeń, jeden lub więcej rysunków – jeśli są wymagane, skrót oraz podanie, które powinno być sporządzone na formularzu opracowanym przez Biuro Międzynarodowe. Do zgłoszenia mogą być dołączone inne dokumenty, jak np. dokument pełnomocnictwa czy nośnik elektroniczny zawierający listę sekwencji. Zgłoszenia międzynarodowego dokonujemy za pomocą formularzy dostępnych na stronie internetowej Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO).
Pamiętajmy, że patent nie jest gwarancją monopolu
Wielu przedsiębiorców jest przekonanych, że uzyskanie patentu jest gwarancją monopolu. Faktycznie, Urząd Patentowy daje firmie pierwszeństwo i wyłączność na dany produkt. Jednakże urzędnicy nie weryfikują tego, czy na rynek nie wejdzie analogiczne rozwiązanie wprowadzone przez inną firmę, dopóki inna firma nie pokusi się o dokonanie zgłoszenia. Przedsiębiorca musi samodzielnie egzekwować ochronę i pilnować swojego interesu.
Jak to zrobić? Monitorując rynek za pomocą baz do poszukiwań patentowych. Takim przykładem jest bezpłatna baza Urzędu Patentowego RP dostępna pod adresem: https://ewyszukiwarka.pue.uprp.gov.pl/.
Dostęp do bardziej zaawansowanych baz mają m.in. rzecznicy patentowi, którzy dodatkowo dysponują odpowiednim know-how, pozwalającym na efektywnie poruszanie się w ramach ściśle technicznych opisów patentowych. Każdy przedsiębiorca może też samodzielnie zakupić narzędzie do analiz patentowych, np. PatSnap, Pavis, PatBase.
Marek Gozdera, naczelnik Wydziału Wspierania Innowacyjności w Urzędzie Patentowym RP
"Należy zwrócić na to uwagę konkurencyjnej firmie. Niekoniecznie od razu wezwaniem do sądu. Czasem wystarczy po prostu kontakt telefoniczny czy e-mailowy i informacja, że posiadamy zgłoszenie patentowe na analogiczne rozwiązanie i prosimy daną firmę, aby nie naruszała naszego interesu."
Zdarza się, że konkurencja gra “va banque” i mimo wezwań do zaprzestania sprzedaży danego produktu będzie dalej działać na naszą niekorzyść.
– Sytuacja jest prosta, gdy przyznano już ochronę dla naszego wynalazku. Pamiętajmy jednak, że na decyzję Urzędu Patentowego RP czeka się ok. 2 lata. Przez ten czas technologia jest chroniona. Nie oznacza to jednak, że po tym okresie na pewno dostaniemy ochronę patentową – mówi Marek Gozdera.
Podsumowując, gdy przedmiotem transferu technologii jest patent, nie wystarczy zawarcie umowy zakupu – po sfinalizowaniu transakcji należy jeszcze zgłosić się do właściwego urzędu. Jeżeli zależy nam na ochronie technologii, a wynalazek, który chcemy zakupić takiej ochrony nie posiada, możemy o nią wystąpić samodzielnie lub z pomocą rzecznika patentowego. Natomiast, jeżeli zależy nam na rozszerzeniu ochrony, trzeba pamiętać, że wniosek w tej sprawie musimy złożyć w terminie 12 miesięcy od zgłoszenia patentowego.
