W poprzednim tekście omówiliśmy, czym są Krajowe Inteligentne Specjalizacje, jaka jest ich rola, podział, a także przedstawiliśmy pierwsze dwa uwzględnione w ich ramach obszary. Czas na zaprezentowanie kolejnych, dotyczących zrównoważonej energetyki oraz gospodarki o obiegu zamkniętym.
Przypomnijmy – Krajowe Inteligentne Specjalizacje (KIS) to najlepsza odpowiedź na dylemat przedsiębiorców – w jakich dziedzinach inwestować, by móc ubiegać się o granty i dotacje na rozwój innowacji. Związek nabywanej technologii z jedną z Krajowych Inteligentnych Specjalizacji jest także jednym z warunków pozyskania grantu w ramach projektu Sieć Otwartych Innowacji. O innych warunkach przeczytasz w tym miejscu. Jeśli najpierw chcesz się zapoznać ze specjalizacjami nr 1, 2 i 3, zapraszamy do tekstu poświęconego obszarom o nazwach „Zdrowe społeczeństwo” i „Biogospodarka rolno-spożywcza, leśno-drzewna i środowiskowa”. Tam znajdziesz też przydatne definicje.
ZRÓWNOWAŻONA ENERGETYKA (OBSZAR 3)
Wysokosprawne, niskoemisyjne i zintegrowane układy wytwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii (KIS 4)
Ta krajowa inteligentna specjalizacja dotyczy innowacyjnych form wytwarzania i magazynowania energii, smart grids, tj. inteligentnych sieci elektroenergetycznych, odnawialnych źródeł energii (OZE), energetyki prosumenckiej (system, w którym energia jest wytwarzana przez samych odbiorców) oraz energii z odpadów czy paliw alternatywnych.
Jak można zauważyć, inteligentne specjalizacje i związane z nimi dofinansowania są zachętą dla przedsiębiorców, by ci dążyli do jak najczystszego wytwarzania energii, ale też jej efektywnego przetwarzania.
Firma Agro-Sur Sp. z o.o. i Wspólnicy Sp. k. produkująca szklarnie i tunele foliowe korzysta z praw do takiego ekologicznego rozwiązania dzięki zakupionej licencji na korzystanie z patentu opracowanego w Instytucie Ogrodnictwa. Jest to innowacyjny tunel ogrodniczy z akumulatorem cieplnym, przeznaczony do wykorzystania w uprawach ogrodniczych w celu gromadzenia i wykorzystania naturalnej energii cieplnej.
Inteligentne i energooszczędne budownictwo (KIS 5)
Działy wymienione w ramach piątej Krajowej Inteligentnej Specjalizacji to nic innego, jak elementy składające się na innowacyjny i ekologiczny (przynajmniej częściowo) budynek. Dlatego nacisk kładzie się tu na innowacyjne materiały i technologie (także z uwzględnieniem ich powtórnego użycia), systemy energetyczne, maszyny, aplikacje i środowiska programistyczne, zintegrowane projektowanie czy weryfikację energetyczną.
O tym, że ekologiczne budownictwo to coś więcej niż ciekawostka, przekonuje coraz więcej firm, także w Polsce. Przykładem może być przedsiębiorstwo Ipanterm Sp. z o. o. dostarczające nowoczesne rozwiązania dla budownictwa, które korzysta z praw do patentu opracowanego w Instytucie Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych im. Włodzimierza Trzebiatowskiego Polskiej Akademii Nauk. Przedmiotem patentu jest sposób wytwarzania spienionych, bezpostaciowych, niepalnych materiałów izolacyjnych – rozwiązanie cechujące się nie tylko wszechstronnością i wyjątkową odpornością na warunki środowiskowe, ale także efektywnością pod kątem wykorzystywania zasobów – do jego produkcji używa się głównie materiałów pochodzących z recyklingu i materiałów odpadowych.
Rozwiązania transportowe przyjazne środowisku (KIS 6)
Sama nazwa tej inteligentnej specjalizacji mówi bardzo dużo o jej charakterze. W bardziej szczegółowym ujęciu chodzi bowiem o innowacyjne środki transportu, proekologiczne rozwiązania konstrukcyjne, systemy zarządzania transportem, innowacyjne materiały czy technologie produkcji w tym obszarze.
Przykładem takiej innowacyjnego materiału jest ekoasfalt, czyli asfalt z dodatkiem parafiny, na którym nie tworzą się koleiny. Klinika Nowych Technologii Energetyki Środowiskowej Sp. z o.o. przygotowała i opatentowała mieszankę, która następnie została wdrożona m.in. przez firmę z sektora MŚP – Zakład Budowy Dróg Sp. z o.o. Sp. k. z Nowego Sącza.
GOSPODARKA O OBIEGU ZAMKNIĘTYM (OBSZAR 4)
GOZ – woda, surowce kopalne, odpady (KIS 7)
Gospodarka o obiegu zamkniętym to model gospodarczy, w którym zmniejszamy ilość wytwarzanych odpadów, natomiast zwiększamy ilość surowców, zasobów i produktów. Powstające odpady są zagospodarowywane zgodnie z pewną hierarchią (zapobieganie powstawaniu odpadów, przygotowywanie do ponownego użycia, recykling, inne sposoby odzysku, unieszkodliwienie).
Ta specjalizacja wskazuje preferencyjne obszary wsparcia prac badawczych, rozwojowych i innowacyjnych (B+R+I), służące transformacji polskiej gospodarki w kierunku modelu gospodarki o obiegu zamkniętym. Obejmuje m.in. pozyskanie surowców, ekoprojektowanie, przetwórstwo i produkcja oraz odpady i ścieki.
Przykładem firmy, która prowadzi innowacyjne działania w tym zakresie, jest przedsiębiorstwo Createc Sp. z o. o. W 2018 roku firma otrzymała grant z programu Horyzont 2020 na nowoczesną technologię pozwalającą na przetwarzanie niezdatnego do recyklingu aluminium na lekką piankę aluminiową. Ta technologia, w przypadku potencjalnego zakupu przez inną firmę, może w przyszłości znacząco polepszyć możliwości recyklingu wśród przedsiębiorstw zajmujących się produkcją wyrobów z tego metalu.
Klinika Nowych Technologii Energetyki Środowiskowej Sp. z o.o. opracowała z kolei innowacyjną technologię recyklingu, na którą składa się wieloskładnikowa linia produkcyjna odpadów elektronicznych prowadząca do uzyskania metali szlachetnych i innych surowców wtórnych z elektrozłomu. Technologia ta została wdrożona przez firmę Petrotex Sp. z o. o.
Oba obszary omówione w niniejszym tekście kładą nacisk na efektywne wykorzystanie zasobów i rozwój przyjazny środowisku. Zachęcamy do zapoznania się z kolejnym artykułem bazy wiedzy, w którym zostanie omówionych osiem kolejnych Krajowych Inteligentnych Specjalizacji.
